ชาวนายากไร้คู่หนึ่งอาศัยอยู่ที่เมืองละแวก ต่อมาภรรยาได้ตั้งครรภ์ แต่เนื่องจากเปรี้ยวปากอยากกินมะม่วง จึงปีนต้นมะม่วงจนตกลงมาเสียชีวิต ครรภ์นางแตกและเป็นฝาแฝด แฝดพี่เป็นวัว จึงมีชื่อว่า "พระโค" ซึ่งมีอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ ส่วนแฝดผู้น้องเป็นคนมีชื่อว่า "พระแก้ว" พระโคได้เลี้ยงดูพระแก้วด้วยการเคี้ยวหญ้าแล้วเสกออกมาเป็นอาหาร และยังเสกสิ่งของต่าง ๆ ให้กับพระแก้วได้ใช้อีก

เมื่อชาวบ้านรู้เกิดความละโมบอยากได้ทรัพย์สิน ว่าทรัพย์สินออกมาจากท้องของพระโค จึงคิดจะจับพระโคฆ่าเสียเพื่อเอาทรัพย์สินในท้อง พระโคบอกพระแก้วแล้วจับหางตนไว้แล้วพาเหาะหนีกันไป

ต่อมาพระแก้วได้แต่งงานกับนางเภา เป็นธิดาของพระบาทรามาเชิงไพร กษัตริย์ผู้ครองเมืองละแวก เมื่อกิตติศัพท์ของพระโคล่วงรู้ไปถึงสยาม พระเจ้ากรุงศรีอยุธยาก็ปรารถนาจะได้พระโคพระแก้วมาไว้ในพระนครศรีอยุธยา จึงส่งทูตมาเพื่อท้าประลองชิงบ้านชิงเมือง การประลองเกิดขึ้น 3 ครั้ง พระโคสามารถเอาชนะได้ทั้ง 2 ครั้ง การประลองครั้งที่สาม เป็นการชนวัว ทางสยามนำวัววยนต์มาประลอง พระโครู้ว่าไม่สามารถเอาชนะได้ จึงวางอุบายหลบหนี บอกพระแก้วและนางเภาว่าหากตนก้มหัวลงสองหนก็ให้จับหางไว้ จะได้เหาะหนีไปพร้อมกัน จนหลบหนีไปได้ สยามจึงได้ยกทัพตามติดทัน นางเภาเสียหลักตกลงมาถึงแก่ชีวิต ส่วนพระโค และพระแก้วถูกจับได้ในที่สุด เหตุครั้งนี้จึงทำให้เสียเมืองละแวกแก่สยาม

พระโคพระแก้ว ถูกจับตัวไปยังกรุงศรีอยุธยา เป็นเหตุให้ของวิเศษต่าง ๆ ที่อยู่ในท้องพระโค ถูกนำมาไว้ที่กรุงศรีอยุธยา เป็นเหตุให้สยามเจริญรุ่งเรืองเรื่อย ๆ ส่วนเขมรก็เสื่อมอำนาจลงเรื่อย